Spis treści:
- Czym jest windykacja? Jakie są rodzaje windykacji?
- Jak ściągnąć dług polubownie?
- Co zrobić, gdy dłużnik nie chce polubownie spłacać długu?
- Trudności w egzekucji długu
- Skarga pauliańska
Czym jest windykacja? Jakie są rodzaje windykacji?
Windykacja należności, czyli proces odzyskiwania należności w ramach wyznaczonych obowiązującymi przepisami prawa, stanowi częsty problem w praktyce funkcjonowania podmiotów gospodarczych. W literaturze przedmiotu wskazuje się różną systematykę podziału windykacja. Najczęściej spotyka się podział w którym wyróżnia się:
- windykację polubowną, czyli czynności podejmowane osobiście lub za pośrednictwem. Mają skłonić dłużnika do uregulowania długu (np. mediacja, rozmowy telefoniczne),
oraz zdecydowanie skuteczniejszą i częściej spotykaną:
- windykację sądową zakładającą uzyskanie przy pomocy profesjonalnego prawnika wyroku sądowego lub nakazu zapłaty, a następnie opatrzenie go w klauzule wykonalności. Mając tytuł wykonawczy można skierować się do komornika, który dysponuje odpowiednimi narzędziami umożliwiającymi skuteczną egzekucje i ściągnięcie długu.
Każdy funkcjonujący na rynku podmiot gospodarczy prędzej czy później spotka się ze zjawiskiem nierzetelnych kontrahentów. Nieregulowanie swoich zobowiązań z reguły jest spowodowane niewłaściwym zarządzaniem przedsiębiorstwem. To prowadzi do utraty płynności finansowej oraz zdolności regulowania swoich zobowiązań. Prawidłowo funkcjonujący przedsiębiorca powinien zatem posiadać odpowiednią politykę windykowania swoich zaległych wierzytelności.
Jak ściągnąć dług polubownie?
Pierwszym wskazanym powyżej krokiem, ułatwiającym również prowadzenie przyszłego postępowania sądowego, jest próba polubownego ściągnięcia należności. Należy tutaj rozumieć bieżące monitowanie dłużnika, próby polubownego skłonienia go do uregulowania długu np. wysyłanie odpowiednich pism z przypomnieniami o długu, e-mali, smsów i innych środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Spotyka się również ostrzeżenia o zamiarze zgłoszenia dłużnika do jednego z biur informacji gospodarczej, lub też po prostu wpis nierzetelnego dłużnika do rejestru prowadzonego przez takie biuro. Można również podjąć bezpośrednie negocjacje z dłużnikiem, których zaletą może być podpisanie stosownego pisemnego porozumienia skutkującego uznaniem przez dłużnika długu. Ostatnim wreszcie krokiem polubownego rozwiązywania takich sporów, z reguły poprzedzającym przyszłe postępowanie sądowe, jest próba przymuszenia dłużnika poprzez zagrożenie mu sankcjami – wysłanie wezwania do zapłaty z groźbą naliczenia odsetek i skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.
Co zrobić, gdy dłużnik nie chce polubownie spłacać długu?
Kolejnym krokiem jest wniesienie do sądu pozwu o zapłatę. Wniesienie sprawy do sądu przerywa bieg przedawnienia należności. Łączy się to z przeprowadzeniem przez sąd postępowania dowodowego oraz zbadaniem wystąpienia odpowiednich przesłanek. Uzyskanie prawomocnego wyroku lub nakazu zapłaty pozwala zaś skierować sprawę do komornika. Komorniczej egzekucji nie wstrzyma nawet ukrywanie się przed komornikiem, lub ucieczka za granicę. Przed tym drugim wierzyciela chroni możliwość uzyskania europejskiego tytułu egzekucyjnego.
Trudności w egzekucji długu
Jednymi z najczęstszych problemów w skutecznej windykacji są z jednej strony brak konsekwencji wierzyciela, który nie spełnia sankcji którymi wcześniej zagroził, z drugiej strony zaś pomysłowość dłużników. Spotyka się np. praktykę zakładania siostrzanych spółek „wolnych” od zaciągniętych długów i przenoszenie do nich kapitału, co ma umożliwić ucieczkę od pierwotnej, zadłużonej spółki lub wyzbywanie się majątku.
Skarga pauliańska
Przed wszelkim wyzbywaniem się majątku przez dłużnika ochronę prawną zapewnia tzw. skarga pauliańska. Należy jednak pamiętać o 5 letnim terminie od daty czynności dłużnika na wytoczenie takiej skargi. Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego. Warunek jest taki, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Skargę pauliańską realizuje się w formie wniesionego do sądu pozwu.