Temat intercyzy, w Polsce przybiera na popularności, ale wciąż jest traktowany ze sporą rezerwą. Intercyza to rodzaj umowy, o której wciąż w naszym kraju mówi się niewiele, wiedza jest szczątkowa, a sam typ umowy ma niechlubne miano nieetycznej. W dodatku temat może wydawać się zawiły. Narosło wokół intercyzy wiele mitów i błędnych przekonań, z którymi w poniższym tekście postaram się zawalczyć, a wątpliwości wyjaśnić w sposób zrozumiały. W treści dowiesz się, dlaczego i w jakich sytuacjach warto rozważyć podpisanie takiej umowy.
Czym jest intercyza?
Intercyza jest nazwą potoczną, za którą stoi rodzaj umowy. Dotyczy ona małżonków, którzy dzięki niej mogą uregulować kwestie majątkowe związane z ich małżeństwem.
Małżeńską umowę reguluje art. 47 § 1. Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego. Zgodnie z tym artykułem małżonkowie mogą przez ten rodzaj umowy rozszerzyć bądź ograniczyć wspólność ustawową albo ustanowić podział majątku lub umowę majątkową.
I zgodnie z §2. KRiO umowa taka może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.
Intercyza przedmałżeńska i cel jej zawarcia.
Głównym celem intercyzy jest określenie, co stanowi mienie wspólne, a co odrębne. To narzędzie daje parom duże pole do popisu w kwestiach takich jak podział majątku nabytego przed ślubem, w trakcie małżeństwa oraz w przypadku jego ewentualnego zakończenia.
Zgodnie z przepisami intercyza może być zawarta wyłącznie w formie aktu notarialnego.
Optymalny moment na podpisanie intercyzy
Najkorzystniejszy moment na sporządzenie intercyzy to przed zawarciem małżeństwa. Pozwala to na dokładne uregulowanie kwestii majątkowych przed wejściem w związek małżeński. Niemniej jednak, nic nie stoi na przeszkodzie, by podpisać intercyzę w trakcie małżeństwa. Warto jednak pamiętać, że to proces wymagający staranności i dobrze jest skonsultować się z prawnikiem w celu przestrzegania procedur.
Intercyza po ślubie, czy przed ślubem?
Intercyza małżeńska to krok, który wykonywany jest zazwyczaj przed zawarciem związku małżeńskiego. Jednak nie jest tak, że ten rodzaj umowy można podpisać wyłącznie przed ślubem. Otóż intercyza w trakcie trwania małżeństwa to również spotykana praktyka. Często w tym miejscu powstaje pytanie: po co?
Zamieszczam krótkie case study. Marek i Katarzyna są małżeństwem od 7 lat.
W czasie trwania małżeństwa zmieniał się i ewoluował rozwój zawodowy każdego z małżonków. Kasia rozpoczęła prowadzenie swojego małego biznesu, podobnie jak Marek. Oboje zmienili sposób zarobkowania i finansowania utrzymania rodziny i domu. W związku z tym postanowili spisać intercyzę, żeby mieć jasność co do kogo należy i co wkłada do związku każdy z małżonków, jak również określić co jest majątkiem wspólnym w ich małżeństwie. Nie mają zamiaru się rozstawać. Po co intercyza w takim przypadku? Oboje doszli do wniosku, że potrzebują poczucia konkretnego określenia tego, co przynosi im biznes, a majątki własne i intercyza, to ukoronowanie ich pracy i taka miara sukcesu każdej z osób.
Ciekawe jest, że Kasia i Marek mają wspólny kredyt? Co wtedy?
Intercyza a kredyt.
Wyjdę od pytań: czy intercyza może mieć wpływ na zdolność kredytową i współpracę z bankiem? Jakie są zasady w przypadku, kiedy starasz się o kredyt i chcesz spisać określenie wspólności majątkowej pomiędzy małżonkami?
Zacznijmy od tego, że posiadanie intercyzy nie blokuje możliwości zaciągnięcia kredytu wspólnie. Intercyza czasami wręcz ułatwia zaciągnięcie zobowiązania finansowego. Dlaczego chęć wzięcia kredytu to moment, kiedy warto zawrzeć intercyzę?
Wiele zależy od indywidualnej sytuacji, ale np. rozdzielność stosuje się w przypadkach, gdy mąż i żona są w niepewnej sytuacji w kwestii zdolności kredytowej. Przykład: jedna osoba w małżeństwie pracuje i zarabia, druga pozostaje bez pracy. W takim przypadku, kiedy zawarta jest intercyza, osoba z dochodem podpisuje umowę kredytową, ale… nie znaczy to, że nieruchomość należy do niego, może stanowić współwłasność obojga, jeżeli taki będzie zapis w intercyzie.
Podpisanie intercyzy to ten moment, w którym bank traktuje małżonków jako dwa oddzielne gospodarstwa domowe.
Powyższy przykład to tylko jedna z kilku.
Intercyza i koszt.
Taksa notarialna to opłata, której nie unikniesz. Koszty notarialne są opłatami stałymi, ustalonymi przez Ministra Sprawiedliwości w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 roku. Opłata 400 zł prowizja notariusza za dokumentację małżeńskiej umowy majątkowej. Powyższa kwota nie uwzględnia należnego podatku od towarów i usług (VAT) w wysokości 23%, a także kosztów wypisów aktu notarialnego.
Intercyza, a dziedziczenie.
Rozważając intercyzę w Polsce, warto też zwrócić uwagę nie tylko na aspekty majątkowe związane z małżeństwem, ale także na jej wpływ na kwestie dziedziczenia. Zgodnie z polskim prawem spadkowym, intercyza może mieć wpływ na prawo do dziedziczenia oraz na zachowek, czyli minimalną część majątku, którą spadkobiercy muszą otrzymać.
Powołam się tu na artykuł 41 § 1 Kodeksu cywilnego, który precyzuje, że w przypadku, gdy istnieje umowa intercyzy, spadkodawca nie może w testamencie naruszyć zachowku ustawowego przysługującego małżonkowi lub wstępnym, chyba że małżonek lub wstępni zrzekli się prawa do zachowku na podstawie tej umowy. Intercyza może więc wpłynąć na to, ile spadkobiercy otrzymają po zmarłym małżonku lub wstępnym.
Jednakże, istnieją pewne ograniczenia co do zawartości intercyzy. Artykuł 41 § 2 Kodeksu cywilnego stanowi, że zawarcie intercyzy w celu wyłączenia małżonka od udziału w spadku jest nieważne, chyba że zostało zawarte z przyczyn uzasadnionych ważnym interesem małżonka lub wstępnych.
Intercyza a długi.
Rozważając intercyzę w kontekście prawnym, warto zwrócić uwagę na jej wpływ na kwestie związane z długami i wierzycielami.
Umowa intercyzy może stanowić istotne zabezpieczenie majątkowe, chroniąc mienie jednego z małżonków przed roszczeniami wierzycieli drugiego małżonka. Artykuł 58 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego precyzuje, że umowa taka może zawierać postanowienia o wyłączeniu określonych składników majątkowych spod długów wspólnych małżonków.
W praktyce oznacza to, że jeśli jeden z małżonków zaciągnie długi, wierzyciel nie będzie miał prawa dochodzić ich spłaty z majątku, który został oznaczony w umowie intercyzy jako odrębny. Niemniej jednak, warto mieć na uwadze, że zgodnie z art. 58 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, umowa intercyzy nie może naruszać praw wierzycieli wynikających z obowiązku alimentacyjnego.
Ważnym aspektem jest jednak przestrzeganie przepisów prawa. Artykuł 58 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że umowa intercyzy zawarta w celu uniknięcia zobowiązań wobec wierzycieli jest nieważna. Zatem, podpisanie intercyzy w celu uniknięcia spłaty istniejących długów byłoby sprzeczne z prawem.
Intercyza w Polsce może stanowić skuteczne narzędzie ochrony mienia przed wierzycielami drugiego małżonka, ale jednocześnie musi być zgodna z przepisami prawa. Intercyza nie może być używana w celu unikania istniejących zobowiązań finansowych i alimentacyjnych.
Rozwód: intercyza vs. brak intercyzy
Podczas procesu rozwodowego obecność intercyzy lub jej brak ma znaczący wpływ na podział majątku. W przypadku braku umowy, stosuje się zasady ogólne, takie jak podział majątku na połowę dla każdego małżonka (art. 31 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Natomiast obecność intercyzy powoduje, że to, co zostało wcześniej ustalone, zostaje respektowane.
Czy intercyzę można cofnąć?
Intercyza, jak każda umowa majątkowa małżeńska, może być zmieniona. Obowiązuje tak długo, dopóki trwa małżeństwo i dopóki małżonkowie jej nie rozwiążą albo nie zmienią.
W Polsce, w zgodzie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, istnieje możliwość cofnięcia intercyzy. W przypadku zmiany okoliczności, małżonkowie mogą podjąć decyzję o zmianie lub wycofaniu wcześniej zawartej umowy intercyzy. Jednakże, proces ten nie jest prosty i wymaga spełnienia pewnych warunków.
Na koniec, intercyza to istotne narzędzie, które umożliwia małżonkom pewniejsze planowanie przyszłości finansowej, ochronę majątku oraz minimalizowanie ryzyka w przypadku ewentualnego rozstania. To odpowiedzialne i przemyślane działanie, które może przynieść korzyści na długi okres.
Podstawa prawna:
- Art. 58 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
- Art. 31 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
- Art. 41 § 1 Kodeksu cywilnego
- Art. 41 § 2 Kodeksu cywilnego